အသြင္ကူးေျပာင္းေရး အခ်ိန္ယူရႏိုင္ဖြယ္ရွိဟု အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး ဆို
VOA| ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈမွာ အခ်ိန္ယူရႏိုင္တယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အလည္အပတ္ ေရာက္ေနတဲ့ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မာတီ နာတာလီဂါ၀ါ (Marty Natalegawa) က ေျပာဆိုပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ ခရီးစဥ္ ေနာက္ဆံုးရက္မွာ အခုလို ေျပာဆိုသြားတာပါ။ အေၾကာင္းစံုကုိ စံုစမ္းထားတဲ့ ကိုသားၫြန္႕ဦးက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မာတီ နာတာလီဂါ၀ါ။
ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံဟာ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈ ပုံစံ တူေပမဲ့ အေျခအေနျခင္းေတာ့ တူညီမႈ မရွိဘူးလို႔ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနကုိ သူတုိ႔အေနနဲ႔ ဘာလုပ္သင့္သလဲ အႀကံဉာဏ္ အတိအက် ေပးႏုိင္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးက ျမန္မာခရီးစဥ္ ေနာက္ဆုံးရက္ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ အင္ဒုိနီးရွား သံ႐ုံးမွာ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ေျပာဆုိသြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခအေနဟာ စိတ္ရွည္ဖုိ႔လိုမယ္၊ ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ အခ်ိန္ယူရလိမ့္မယ္လို႔လည္း ေျပာဆုိသြားေၾကာင္း သိရပါတယ္။
အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရးဌာနက ေျပာခြင့္ရသူ တီကူး ဖုိင္ဇာရွား (Teuku Faiza Syah) ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစုအဖြဲ႕ေတြ အားလုံး ပါ၀င္ခြင့္ရဖို႔ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး နာတာလီဂါ၀ါ အေနနဲ႔ ေျပာဆိုဖို႔အတြက္ အရင္က ေမွ်ာ္လင့္ထားတာ ရွိတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ၂ ဦး တကယ္တမ္း ေတြ႕ဆုံစဥ္မွာ ဘာေတြေျပာဆုိသလဲ အေသးစိတ္ကိုေတာ့ သူ မသိရေသးဘူးလို႔ ဆုိပါတယ္။
“ဒီလိုမ်ဳိး ေျပာဆိုဖို႔ ဆုိတာေတာ့ ေမွ်ာ္မွန္းထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဘာေတြ ေျပာဆုိသလဲ အေသးစိတ္ကုိေတာ့ မသိရေသးပါဘူး။ ရန္ကုန္ကေနလည္း ဘာမွ သတင္း ၀င္မလာေသးပါဘူး။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိေနစဥ္ေတာ့ သူဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး အျပင္ ျမန္မာစစ္အစိုးရ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ပါ ေတြ႕ဆုံခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ မနက္ျဖန္ေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံကို ျပန္ေရာက္မွာပါ။” လို႔ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရသူက ေျပာသြားပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ မသြားခင္ကေတာ့ အခု ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဖယ္ထုတ္ထားတဲ့ ကိစၥကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျဖစ္ေအာင္ ေမးျမန္း ေျပာဆုိမယ္လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ျမန္မာႏုိင္ငံ မသြားခင္ကလည္း HRW လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ႀကီးက အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိစၥေတြကုိ အေလးေပးၿပီး ေျပာဆုိ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္လို႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ထုိင္းႏုိင္ငံ ဇင္းမယ္ၿမိဳ႕ ဖရက္တကၠသုိလ္က ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသူ ကုိ၀င္းမင္းကေတာ့ အင္ဒုိနီးရွားနဲ႔ ျမန္မာ ေျပာင္းလဲမႈပုံစံ တူတာေၾကာင့္ အင္ဒိုနီးရွား သင္ခန္းစာကုိ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ ယူသင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံေရး အကူးအေျပာင္းကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ၁၉၉၈ ေနာက္ပုိင္းမွာ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလမွာ နာမည္ဆုိး၊ နာမည္ပ်က္ အရမ္းမေရာက္သြားတဲ့ အျပင္ အခု ေနာက္ဆုံးဆုိရင္ စစ္တပ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတေယာက္ ကုိယ္တုိင္ သမၼတအျဖစ္ ျပည္သူက လုိလုိလားလား ျပန္အေရြးခံလာရတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ဒါက ျမန္မာစစ္တပ္အတြက္ သင္ခန္းစာယူမယ္ဆုိရင္ တကယ္ေကာင္းတဲ့ သင္ခန္းစာပါ။
“အရင္တုန္းကဆုိရင္ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံက ျမန္မာအစိုးရ လုပ္သလုိပဲ ပါလီမန္ထဲမွာ သူတုိ႔တုန္းကေတာ့ ၂၀% ရွိခဲ့တာေပါ့ေလ၊ အခုဆုိရင္ ၂၀% ေတြ ဘာေတြ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ျပည္သူက တုိက္႐ုိက္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တာနဲ႔ ဂုဏ္ရွိရွိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တေယာက္က သမၼတ တက္လုပ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား၊ အခုလည္း လူေတြက သူ႔ကုိ အရင္ သမၼတေဟာင္းေတြထက္ စာလို႔ရွိရင္ ပိုႀကိဳက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ေတြ႕ရတဲ့အတြက္ စစ္တပ္ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ ျပန္ေကာင္းသြားတယ္လို႔ ေျပာရမွာေပါ့။”
ဒါေၾကာင့္လည္း အင္ဒိုနီးရွား အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံေတြကုိ အေျခခံၿပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ဒီမုိကေရစီ ေျပာင္းလဲေရးကိစၥ တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ ေျပာႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေလ့လာသူအခ်ဳိ႕က ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရသူ တီကူး ဖုိင္ဇာရွားကေတာ့ အခု ဒီခရီးစဥ္ဟာ တကယ္ေတာ့ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးသစ္ အေနနဲ႔ မိတ္ဆက္တဲ့ခရီး အဓိကျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ႏွစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥ၊ ေဒသတြင္း အေၾကာင္းရပ္ေတြကုိေတာ့ ေဆြးေႏြးၾကလိမ့္မယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိစၥကေတာ့ အခုလာမယ့္ ဧၿပီ ၇ ရက္၊ ၈ ရက္၊ ဗီယက္နမ္မွာလုပ္မယ့္ အာဆီယံ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းမွာေတာ့ ေဆြးေႏြးျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ အမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကပါတယ္။
အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဟာ ဒီေန႔ ေန႔လယ္ပုိင္းမွာေတာ့ ေနျပည္ေတာ္က ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ အင္ဒိုနီးရွား သံအမတ္ႀကီးရဲ႕ ေနအိမ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္ေတြ၊ အျခား ဂ်ာနယ္ သတင္းေထာက္ေတြကုိ လက္ခံ ေတြ႕ဆုံပါတယ္။ ဒီေန႔ ညပုိင္းမွာ သူဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပန္လည္ထြက္ခြာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူ ေနျပည္ေတာ္မွာ ရွိေနစဥ္အတြင္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခအေန အခ်ဳိ႕ကုိေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ရွင္းလင္းျပပုံ ရပါတယ္။ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ဒီညေန ေျပာဆုိပုံအရ ဆုိရင္ေတာ့ မသြားခင္တုန္းက တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ သူေျပာမယ္ဆုိတဲ့ ေလသံမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ စိတ္ရွည္ရမယ္ဆုိတဲ့ အျမင္ ေပ်ာ့ေျပာင္းလာတယ္လုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး အေနနဲ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ မသြားခင္ကေတာ့ အခု ေရြးေကာက္ပြဲ ဥပေဒမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကုိ ဖယ္ထုတ္ထားတဲ့ ကိစၥကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျဖစ္ေအာင္ ေမးျမန္း ေျပာဆုိမယ္လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္။ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ျမန္မာႏုိင္ငံ မသြားခင္ကလည္း HRW လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕ႀကီးက အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး အေနနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ ကိစၥေတြကုိ အေလးေပးၿပီး ေျပာဆုိ ေဆြးေႏြးသင့္တယ္လို႔ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။
ထုိင္းႏုိင္ငံ ဇင္းမယ္ၿမိဳ႕ ဖရက္တကၠသုိလ္က ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသူ ကုိ၀င္းမင္းကေတာ့ အင္ဒုိနီးရွားနဲ႔ ျမန္မာ ေျပာင္းလဲမႈပုံစံ တူတာေၾကာင့္ အင္ဒိုနီးရွား သင္ခန္းစာကုိ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ ယူသင့္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
“အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံ ႏုိင္ငံေရး အကူးအေျပာင္းကုိ ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ၁၉၉၈ ေနာက္ပုိင္းမွာ စစ္တပ္အေနနဲ႔ ဒီမုိကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလမွာ နာမည္ဆုိး၊ နာမည္ပ်က္ အရမ္းမေရာက္သြားတဲ့ အျပင္ အခု ေနာက္ဆုံးဆုိရင္ စစ္တပ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးတေယာက္ ကုိယ္တုိင္ သမၼတအျဖစ္ ျပည္သူက လုိလုိလားလား ျပန္အေရြးခံလာရတဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ဒါက ျမန္မာစစ္တပ္အတြက္ သင္ခန္းစာယူမယ္ဆုိရင္ တကယ္ေကာင္းတဲ့ သင္ခန္းစာပါ။
“အရင္တုန္းကဆုိရင္ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံက ျမန္မာအစိုးရ လုပ္သလုိပဲ ပါလီမန္ထဲမွာ သူတုိ႔တုန္းကေတာ့ ၂၀% ရွိခဲ့တာေပါ့ေလ၊ အခုဆုိရင္ ၂၀% ေတြ ဘာေတြ မရွိေတာ့ပါဘူး။ ျပည္သူက တုိက္႐ုိက္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္တာနဲ႔ ဂုဏ္ရွိရွိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး တေယာက္က သမၼတ တက္လုပ္ႏုိင္တဲ့ အေနအထား၊ အခုလည္း လူေတြက သူ႔ကုိ အရင္ သမၼတေဟာင္းေတြထက္ စာလို႔ရွိရင္ ပိုႀကိဳက္တဲ့ အေနအထားမ်ဳိး ေတြ႕ရတဲ့အတြက္ စစ္တပ္ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ ျပန္ေကာင္းသြားတယ္လို႔ ေျပာရမွာေပါ့။”
ဒါေၾကာင့္လည္း အင္ဒိုနီးရွား အေနနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ အေတြ႕အႀကဳံေတြကုိ အေျခခံၿပီး ျမန္မာစစ္အစိုးရကို ဒီမုိကေရစီ ေျပာင္းလဲေရးကိစၥ တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ ေျပာႏုိင္ဖို႔အတြက္ ေလ့လာသူအခ်ဳိ႕က ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရသူ တီကူး ဖုိင္ဇာရွားကေတာ့ အခု ဒီခရီးစဥ္ဟာ တကယ္ေတာ့ ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးသစ္ အေနနဲ႔ မိတ္ဆက္တဲ့ခရီး အဓိကျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ႏွစ္ႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ကိစၥ၊ ေဒသတြင္း အေၾကာင္းရပ္ေတြကုိေတာ့ ေဆြးေႏြးၾကလိမ့္မယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ ကိစၥကေတာ့ အခုလာမယ့္ ဧၿပီ ၇ ရက္၊ ၈ ရက္၊ ဗီယက္နမ္မွာလုပ္မယ့္ အာဆီယံ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းမွာေတာ့ ေဆြးေႏြးျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ အမ်ားက ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကပါတယ္။
အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးဟာ ဒီေန႔ ေန႔လယ္ပုိင္းမွာေတာ့ ေနျပည္ေတာ္က ရန္ကုန္ ျပန္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ အင္ဒိုနီးရွား သံအမတ္ႀကီးရဲ႕ ေနအိမ္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္ေတြ၊ အျခား ဂ်ာနယ္ သတင္းေထာက္ေတြကုိ လက္ခံ ေတြ႕ဆုံပါတယ္။ ဒီေန႔ ညပုိင္းမွာ သူဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပန္လည္ထြက္ခြာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
သူ ေနျပည္ေတာ္မွာ ရွိေနစဥ္အတြင္း ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျခအေန အခ်ဳိ႕ကုိေတာ့ ျမန္မာအစိုးရဘက္က ရွင္းလင္းျပပုံ ရပါတယ္။ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ဒီညေန ေျပာဆုိပုံအရ ဆုိရင္ေတာ့ မသြားခင္တုန္းက တြန္းတြန္းတုိက္တုိက္ သူေျပာမယ္ဆုိတဲ့ ေလသံမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ စိတ္ရွည္ရမယ္ဆုိတဲ့ အျမင္ ေပ်ာ့ေျပာင္းလာတယ္လုိ႔ ဆုိရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
source by :VOA
0 ေယာက္ရဲ႕ထင္ျမင္ခ်က္:
Post a Comment