ကေလးမ်ားကို စစ္တပ္ထဲ သြတ္သြင္းေန (ဦးေအးျမင့္ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး)
ကိုဝုိင္း
ခ်င္းမုိင္ (မဇၥ်ိမ)။ ။ ကေလးမ်ားအား စစ္သားအျဖစ္ စုေဆာင္းမႈမ်ား ျမန္မာစစ္တပ္က ဆက္လက္က်င့္သံုးေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကား ေျပာဆိုေနသူ ပဲခူးၿမိဳ႕မွ “လမ္းျပၾကယ္” အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ေရွ႕ေနၾကီး ဦးေအးျမင့္ကို မဇၥ်ိမ က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ကုလသမဂၢ ကေလးမ်ားဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးစာခ်ဳပ္ CRC - Convention on the Rights of the Child ကို လက္မွတ္ထိုးထားေသာ္လည္း၊ CRC ၏ အပိုဒ္ ၃၈ တြင္ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားကို စစ္သားအျဖစ္ သြပ္သြင္းျခင္း မျပဳရန္ တားျမစ္ထားကာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ စစ္မႈထမ္းဥပေဒအရလည္း အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားကို စစ္သားအျဖစ္ မစုေဆာင္းရန္လည္း ျပ႒ာန္းထားေသးသည္။
သို႔ေသာ္လည္း မည္သို႔မည္ပံု စုေဆာင္းေၾကာင္း ဦးေအးျမင့္၏ ေျပာျပခ်က္ကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
-------------------------------------------------
တေလာက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဒိုက္ဦးနယ္ဘက္က ကေလးစစ္သားကိစၥ ေနာက္ဆံုးအေျခအေန ဘယ္လိုမ်ား ရွိပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
“ေနာက္ဆံုးအေျခအေနကေတာ့ ILO ႐ုံးက ILO ႏွစ္ပတ္လည္ အစည္းအေဝး ရွိေနတဲ့အတြက္ စာပဲပို႔ထားတယ္။ လူၾကီးေတြနဲ႔ မေတြ႔ရေသးဘူး။ ဒီ ၆ လပိုင္း ၄ ရက္ေန႔က ILO ႐ုံးကို အီးေမးနဲ႔ပို႔ထားတာ။ ILO အစည္းအေဝးၿပီးလို႔ စတိမာရွယ္ Steve Marshall ျပန္လာမွ ဒီမွာ ဝန္ၾကီးေတြနဲ႔ ေတြ႔ရမွာေလ”
အဲဒီကေလးစစ္သား ေက်ာ္မ်ဳိးပိုင္ရဲ႕ အေဖအေမက တပ္ထဲအထိ လိုက္ေတြ႔ခဲ့တဲ့ အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာမ်ား သိထားတာ ရွိပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
“သူ႔အေဖအေမ လိုက္သြားတယ္။ ေကာင္ေလးက ပိုက္ဆံ ၁ဝဝဝ-၂ဝဝဝ ရွိရင္ေတာင္မွ ဟိုမွာ သူမေနခ်င္ဘူး။ ထြက္ေျပးခ်င္တယ္။ ကင္းေတြ အထပ္ထပ္နဲ႔။ သထံုၿမိဳ႕ အေျမႇာက္တပ္ရဲ႕ ဝန္းၾကီးထဲမွာ သူတို႔ေနရတယ္။ ကေလးေတြကိုလည္း လကုန္ေပမယ့္ လစာ ေပးမထုတ္ဘူး။ ေငြကိုင္ခြင့္ မရဘူး။ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးဆိုင္မွာ စားရတယ္”
သူ႔အေဖအေမကေရာ တပ္မႉးေတြနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လို႔ ေျပာေသးလား။
“တပ္မႉးနဲ႔ မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ ျပန္ေတာင္းလို႔လည္း မရဘူး။ တပ္ကေတာ့ သူတို႔သားကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ထားတယ္ေပါ့၊ ျပန္ထုတ္လို႔ မရေတာ့ဘူးဘဲ ေျပာလႊတ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကေလးနဲ႔ေတာင္မွ ညအိပ္တဲ့အခါ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ အိပ္ရတယ္”
လမ္းျပၾကယ္ အေနနဲ႔ အရင္တုန္းက ဒီလို ကေလးစစ္သားအမႈမ်ဳိး ILO နဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး လိုက္ေပးဖူးတာ ရွိပါသလား ခင္ဗ်ာ။
“ရွိပါတယ္။ တႏွစ္ကို အနည္းဆံုး ၂-၃ ေယာက္ ေအာင္ျမင္ပါတယ္။ မိဘေတြဆီ ျပန္အပ္ႏိုင္တာဆို ၁၂ ေယာက္ေလာက္ ရွိသြားၿပီ။ ဒီ ၄-၅ လအတြင္းမွာကို ကေလးေတြ ေပ်ာက္ေနတာ အေယာက္ ၅ဝ ေလာက္ ရွိေသးတယ္။ ေယာက္်ားေလးေတြ၊ မိဘေတြ အေၾကာင္းၾကားေပမယ့္၊ ဘယ္ေရာက္မွန္း မသိေသးဘူး။ တပ္ထဲေရာက္တယ္လို႔ ယူဆရတယ္။ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ အသီးသီးေလာက္က ျဖစ္ေနတယ္။ အခု ေလာေလာဆယ္ပဲ ေမာင္ေအာင္မိုးစံ ကိစၥဆို မနက္ျဖန္ ပို႔မွာေလ။ တပ္မ ၇၇ က ဆြဲထားတာ။ ကေလးက ျမင္းၿခံက”
ျပန္ၿပီးအပ္ႏွံႏိုင္ခဲ့တဲ့ ကေလး ၁၂ ေယာက္ေလာက္မွာ ဘယ္လို ပံုစံမ်ဳိးေတြနဲ႔ မိဘေတြဆီ ျပန္ေရာက္ၾကလဲ ခင္ဗ်ာ။
“အဘ လုပ္သြားတာကေတာ့ ရရင္ သူတို႔ (အာဏာပိုင္) ေတြဆီကေန ျပန္ယူလာရတာေလ။ ကယ္လာရတဲ့ ကေလးက မ်ားတာကိုး။ ေရာက္ၿပီးမၾကာဘူး ၁ လ၊ ၂ လပဲ။ မႏွစ္က ေက်ာက္တံကား ၿမိဳ႕နယ္ ဖဒိုကၿမိဳ႕က ကေလးဆိုရင္ တပ္ထဲေရာက္ၿပီး သင္တန္းကလည္း ဆင္းၿပီးေရာ အခန္းအနားနဲ႔ ျပန္အပ္လိုက္တာ။ လူၾကီးစံုရာနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးေရးရာတို႔ ဘာတို႔ အဲဒါေတြေရွ႕မွာ အပ္ေပးလိုက္တာ။ မိဘသြားျပန္ေခၚလာခဲ့ရတာေပါ့။ က်န္တဲ့ ကေလးေတြက်ေတာ့ အဘတို႔က တိုင္လို႔ တပ္က ဒီအတိုင္း ထုတ္ပစ္လိုက္လို႔ သူ႔ဟာသူ ေရာက္လာၾကတာမ်ားတယ္”
အဲဒီကေလး ၁၂ ေယာက္ေလာက္ထဲမွာ အသက္အငယ္ဆံုးက ဘယ္ေလာက္၊ အၾကီးဆံုးက ဘယ္ေလာက္ ရွိပါသလဲဗ်ာ။
“အသက္အငယ္ဆံုးက ၁၄ ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ေပါ့။ အၾကီးဆံုးက ၁၇ ႏွစ္၊ ဒီေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္”
အဲဒီကေလးေတြ၊ ၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ မိဘေတြက ဘယ္လိုမ်ဳိး စီးပြားေရးလုပ္ေတြ လုပ္ကိုင္ၾကတာလဲ ခင္ဗ်ာ။
“လယ္သမားနဲ႔ ဆင္းရဲသား သားသမီးေတြ မ်ားတယ္။ အားလံုးက ခ်ာလည္ခ်ာလည္နဲ႔ မလိုက္ႏိုင္ၾကတဲ့၊ မိဘဆီကေန တခ်ဳိ႕ကလည္း စိတ္ဆိုးလို႔ မိဘဆူလို႔ ထြက္သြားတာေတြ။ အိမ္ကေန ေစ်းဝယ္ခိုင္းရင္းနဲ႔ ဘူတာတို႔၊ ကားဂိတ္တို႔၊ ႐ုပ္ရွင္႐ုံတို႔မွာ ပါသြားၾကတာ။ သူတို႔ကို လွည့္ဖ်ားၿပီးေတာ့၊ ေနာက္ အတင္းအက်ပ္ေပါ့။ ဖမ္းမယ္၊ အခ်ဳပ္ထဲထည့္မယ္ ဘာညာေပါ့ ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး ေခၚသြားတာေတြ မ်ားတယ္ေပါ့”
ျမန္မာႏိုင္ငံက အရြယ္မေရာက္ေသးသူကို ကေလးစစ္သားအျဖစ္ တာဝန္မေပးဘူးဆိုၿပီး ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ထိုးထားတာ ရွိတယ္ မွတ္လား။
“ILO ႐ုံးနဲ႔လည္း ထိုးထားတာရွိတယ္။ ၃ ႏွစ္ေလာက္ ရွိသြားၿပီ။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႔မွာေရာ ကေလးစစ္သားအျဖစ္ မခိုင္းပါဘူးဆိုတာ ကတိအၾကိမ္ၾကိမ္ ထိုးထားတာပဲေလ။ ဒါေပမယ့္ ေဖာက္ဖ်က္ေနတာပဲ”
ဘာေၾကာင့္ ကေလးစစ္သားေတြကို ခိုင္းေနတယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
“အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ဒီလို။ ျမန္မာျပည္မွာ ဗိုလ္လုပ္မယ့္လူပဲ မ်ားတယ္။ တပ္ရင္းတရင္းကလည္း တပ္ရင္းသာ အမည္ခံတယ္ ၂ဝဝ ျပည့္တာ မဟုတ္ဘူး။ အိုနာက်ဳိးကန္းနဲ႔။ စစ္တပ္ထဲမွာ ႏွစ္ျပည့္လို႔ ပင္စင္သမားသာရတယ္။ က်န္တဲ့လူကိုက ထြက္ခြင့္ မေပးဘူး က်ပ္တည္းထားတယ္။ အဲဒီၾကားထဲမွာ သူတို႔က ထြက္ခ်င္လို႔ရွိရင္ ႐ိုး႐ိုးရဲေဘာ္ဆိုရင္ စစ္သားအသစ္ ၂ ေယာက္ ရွာေပးရမယ္။ တပ္ၾကပ္ၾကီးဆိုရင္ ၃ ေယာက္ ရွာေပးရတယ္။ တခါတေလလည္း ၄ ေယာက္ ရွာေပးရတယ္။ ရွိေနတဲ့ ငယ္သားေတြကလည္း စိတ္ပ်က္ေနၿပီးေတာ့ အဘတို႔နဲ႔ အၿမဲေတြ႔တာေတြရွိတယ္ေလ။ ဒါေပမယ့္ ထြက္ေျပးရင္ ေထာင္က်တယ္။ သူတို႔ ထြက္ခ်င္တဲ့အတြက္ သူမ်ားကို အသစ္ထပ္စုရတာ။ မရက္စက္ခ်င္ဘဲနဲ႔လည္း ရက္စက္ရတာရွိတယ္”
စစ္တပ္က ထြက္ခ်င္တဲ့ အရာရွိေတြက်ေတာ့ေရာ ဘယ္လိုလုပ္လဲ ခင္ဗ်ာ။
“တခါတေလက်ေတာ့ ဗိုလ္ေတြကလည္း ထြက္ခ်င္တယ္။ ဗိုလ္ေတြက်ေတာ့ သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး တပည့္ေတြကို ေငြေပးေတာ့ သူတို႔က မရရေအာင္ စုေပးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗိုလ္ေတြက ေျပလည္သြား၊ ေထာသြားၾကေတာ့ ထြက္ခ်င္တာ။ ေနာက္ တပ္ကလည္း က်ပ္တဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ေနေတာ့ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔က ပိုက္ဆံ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ေပးၿပီးေတာ့ တပည့္ေတြကိုခိုင္း၊ တပည့္ေတြကလည္း ေငြမက္ေတာ့၊ ငတ္ျပတ္ေနေတာ့ အဲဒီေတာ့ စစ္သားကို လိုက္ၿပီးေတာ့ စုေဆာင္းေပးေပါ့။ တခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ ခြင့္ေလးေတြနဲ႔ ေပးျပန္၊ တပ္ထဲက ခြင့္ေတာင္မွ မေပးတဲ့ ဘဝျဖစ္ေနေတာ့၊ ရြာေပးျပန္ၿပီး ခြင့္ေပး၊ ခြင့္ယူတဲ့အတြက္ ရဲေဘာ္ ဘယ္ႏွေယာက္ ရေအာင္ယူခဲ့ဆိုၿပီး အတင္းအက်ပ္ ခိုင္းေနတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေနတာကိုး”
ကေလးေတြကို အရြယ္မေရာက္ခင္ စစ္သားထဲ သြင္းတယ္ဆိုတာဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာလို႔ ေျပာလို႔ရမလား ခင္ဗ်ာ။
“လူ႔အခြင့္အေရးအရ ဆိုရင္ေတာ့ ပက္ပက္စက္စက္ ခ်ဳိးေဖာက္တာပဲေလ။ သားသမီးခ်င္း ကိုယ္ခ်င္းမစာတာ။ ေက်ာင္းေနရမယ့္ အရြယ္ေတြ။ သူတို႔ဘဝ ေကာင္းစားေရးအတြက္ ကေလးေတြကို ေသရြာပို႔လိုက္တဲ့ သေဘာပါပဲ”
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေနအထားက တျခား ဘယ္လိုမ်ဳိး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တာမ်ဳိးေတြ ရွိေနေသးလဲ ခင္ဗ်ာ။
“လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ခ်ဳိးေဖာက္တာက ဗမာျပည္မွာက တၿပံဳၾကီးပဲ။ ေျပာဆိုလို႔ မတတ္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေနတယ္။ ေနရာတိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တယ္။ ရာထူးရွိတယ္၊ အာဏာရွိမယ္၊ ေငြရွိမယ္ဆိုရင္ ၾကိဳက္တာ လုပ္လို႔ရတဲ့ ေခတ္ျဖစ္သြားၿပီေလ”
ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ကေရာ သူတို႔မွာ အခြင့္အေရးေတြ ရွိတယ္ဆိုတာကို ဘယ္ေလာက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ နားလည္ထားတယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
“ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ နားလည္ထားတာက ဒီမွာက ႏိုင္ငံျခား သတင္းဌာနေတြကိုလည္း နားေထာင္တာ ရွိသလို၊ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကေရာ၊ ေနာက္ ဒီနအဖ အစိုးရက သင္ေပးလိုက္လို႔ အလုိလိုကို နားလည္ေနတာ မတရားဘူးဆိုတဲ့၊ ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္နဲ႔ တြက္ရင္ မတရားတဲ့အပိုင္းက ၉၉ ဒႆမ ၉ ေလာက္ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုးရႈံးေနတယ္ ဆိုတာ နအဖ သင္ေပးလို႔ပဲ တတ္သြားတာပဲ။ အခြင့္အေရးရွိတယ္ဆိုတာ လူတိုင္းက သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေၾကာက္တရားက ပိေနတယ္။ အလကားေနရင္း သူတို႔ (အာဏာပိုင္) ေတြက အမိန္႔အာဏာရွိသလို ေထာင္ခ်တယ္။ သူတို႔ကို နည္းနည္းေလးမွ မ်က္ေစာင္းထိုး မၾကည့္ရဲေလာက္ေအာင္ ဥပေဒနဲ႔ တင္းက်ပ္ၿပီးေတာ့ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ထားတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ ဘုန္းၾကီးေတြ ေက်ာင္းသားေတြေတာင္ ပစ္သတ္ထားတယ္ဆိုေတာ့ မခံႏိုင္ဘူး။ မခံႏိုင္တာကို ရင္ထဲမွာ ၾကိတ္ေနၾကတဲ့ သေဘာပဲ၊ အခြင့္အေရးမရေသးလို႔၊ အခြင့္အေရးကို ေစာင့္ေနတဲ့ သေဘာပဲ”
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ တရားေရးမ႑ိဳင္ အေျခအေနကိုေရာ ဘယ္လို သံုးသပ္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္ကေတာ့ သံုးမရေအာင္ အေျခအေနမ်ဳိး။ ရာဇပလႅင္ေပၚ ေခြးတက္တဲ့ အဆင့္မ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ နားမလည္တဲ့ တရားသူၾကီးေတြ ျဖစ္ေနတယ္”
တရားသူၾကီးေတြကေရာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏိုင္တဲ့ အေနအထားေရာ ရွိလား ခင္ဗ်ာ။
“ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အမႈ၊ ေနာက္တခါ ၿမိဳ႕နယ္အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အမႈ၊ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အမႈဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ ကိုယ္ပိုင္ ဆံုးျဖတ္ခြင့္မရွိဘူး။ ေနာက္ကြယ္က ညႊန္ၾကားတာကို ခံရတယ္။ သာမန္အမႈက်ေတာ့ တရားသူၾကီးေတြက စာရိတၱမ႑ိဳင္ ပ်က္ျပားေနတဲ့အတြက္ ေငြေပးတဲ့လူ ႏိုင္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။ အမွန္တရားဆိုတာ ျမန္မာျပည္တရား႐ုံးမွာ ရွာေဖြလို႔က အမႈတရာ တမႈ ေပၚေပါက္ခဲတယ္ေလ”
အဲဒီလို တရားေရးမ႑ိဳင္ ပ်က္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတခုမွာ ဘယ္လိုမ်ဳိး အေျခအေနေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလဲ ခင္ဗ်ာ။
“လူေတြ စာရိတၱပ်က္သြားၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ မိန္းကေလးေတြက လမ္းေပၚေရာက္ကုန္ၿပီေလ။ စီးပြားေရးေတြ မေျပလည္၊ မေကာင္းတဲ့ မိန္းကေလးေတြျဖစ္။ ပ်က္စီးၿပီးေတာ့ သံုးမရတဲ့ဘဝေတြ၊ ကေလးေတြက မိဘအသိုင္းအဝိုင္းေတြသာ ရွိတယ္။ ဘာမွ စီးပြားရွာေဖြစားေသာက္ခြင့္ မရွိ။ မိဘေတြကလည္း မေျပလည္။ ခါတိုင္းတုန္းက ဖေအလုပ္စာကို မိသားစု ၆ ဦး၊ ၇ ဦး ဝိုင္းစားလို႔ ရတယ္။ အခုဟာက ၁ဝ ေယာက္ရွိရင္ ၁ဝ ေယာက္လံုး လုပ္ရတယ္။ ပညာေရးေတြ ေနာက္က်ကုန္ၿပီ။ စာရိတၱေတြ ပ်က္ျပားကုန္တယ္။ ေငြေၾကးမျပည့္စံုတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူခိုးၾကမ္းပိုးေတြ ျဖစ္ကုန္ၿပီ။ ဒါေတြဟာ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ ပ်က္စီးလို႔လည္း ျဖစ္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ထားတဲ့လူရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းမႈတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ေနၿပီ၊ တရားစီရင္ေရးလည္း ပ်က္ေနၿပီဆိုေတာ့ က်န္တာ ဘယ္ေနရာ သံုးစရာ ရွိေတာ့လို႔လဲ”
လူေတြ အားကိုးေလာက္တဲ့ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္၊ တရားေရးစနစ္ဆိုတာ ဘယ္လိုပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ယူဆလဲ ခင္ဗ်ာ။
“ေကာင္းမြန္တဲ့ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ဆိုတာက၊ တရားသူၾကီးဆိုတာက ႏိုင္ငံေတာ္အလံေအာက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယ္စားေလ။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စီရင္ပိုင္ခြင့္ကို တရားသူၾကီးကို ေပးထားတာ။ သူက (တရားသူၾကီးက) ႐ိုးသားရမယ္၊ ျဖဴစင္ရမယ္၊ အေတြးအေခၚ ျပည့္စံုတဲ့ လူတေယာက္ ျဖစ္ရမယ္။ သူက အေတြးအေခၚလည္း မရွိဘူး၊ စာရိတၱကလည္း မေကာင္းတဲ့လူမ်ဳိး၊ ကိုယ္ခ်င္းမစာတတ္တဲ့ တရားသူၾကီးမ်ဳိးကေတာ့ တရားခြင္ေပၚမွာ လံုးဝထိုင္ဖို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ တရားသူၾကီးမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္”
အဲဒီကေလးစစ္သား ေက်ာ္မ်ဳိးပိုင္ရဲ႕ အေဖအေမက တပ္ထဲအထိ လိုက္ေတြ႔ခဲ့တဲ့ အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဘာမ်ား သိထားတာ ရွိပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
“သူ႔အေဖအေမ လိုက္သြားတယ္။ ေကာင္ေလးက ပိုက္ဆံ ၁ဝဝဝ-၂ဝဝဝ ရွိရင္ေတာင္မွ ဟိုမွာ သူမေနခ်င္ဘူး။ ထြက္ေျပးခ်င္တယ္။ ကင္းေတြ အထပ္ထပ္နဲ႔။ သထံုၿမိဳ႕ အေျမႇာက္တပ္ရဲ႕ ဝန္းၾကီးထဲမွာ သူတို႔ေနရတယ္။ ကေလးေတြကိုလည္း လကုန္ေပမယ့္ လစာ ေပးမထုတ္ဘူး။ ေငြကိုင္ခြင့္ မရဘူး။ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးဆိုင္မွာ စားရတယ္”
သူ႔အေဖအေမကေရာ တပ္မႉးေတြနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လို႔ ေျပာေသးလား။
“တပ္မႉးနဲ႔ မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ ျပန္ေတာင္းလို႔လည္း မရဘူး။ တပ္ကေတာ့ သူတို႔သားကို ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ထားတယ္ေပါ့၊ ျပန္ထုတ္လို႔ မရေတာ့ဘူးဘဲ ေျပာလႊတ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကေလးနဲ႔ေတာင္မွ ညအိပ္တဲ့အခါ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ အိပ္ရတယ္”
လမ္းျပၾကယ္ အေနနဲ႔ အရင္တုန္းက ဒီလို ကေလးစစ္သားအမႈမ်ဳိး ILO နဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး လိုက္ေပးဖူးတာ ရွိပါသလား ခင္ဗ်ာ။
“ရွိပါတယ္။ တႏွစ္ကို အနည္းဆံုး ၂-၃ ေယာက္ ေအာင္ျမင္ပါတယ္။ မိဘေတြဆီ ျပန္အပ္ႏိုင္တာဆို ၁၂ ေယာက္ေလာက္ ရွိသြားၿပီ။ ဒီ ၄-၅ လအတြင္းမွာကို ကေလးေတြ ေပ်ာက္ေနတာ အေယာက္ ၅ဝ ေလာက္ ရွိေသးတယ္။ ေယာက္်ားေလးေတြ၊ မိဘေတြ အေၾကာင္းၾကားေပမယ့္၊ ဘယ္ေရာက္မွန္း မသိေသးဘူး။ တပ္ထဲေရာက္တယ္လို႔ ယူဆရတယ္။ တိုင္းနဲ႔ ျပည္နယ္ အသီးသီးေလာက္က ျဖစ္ေနတယ္။ အခု ေလာေလာဆယ္ပဲ ေမာင္ေအာင္မိုးစံ ကိစၥဆို မနက္ျဖန္ ပို႔မွာေလ။ တပ္မ ၇၇ က ဆြဲထားတာ။ ကေလးက ျမင္းၿခံက”
ျပန္ၿပီးအပ္ႏွံႏိုင္ခဲ့တဲ့ ကေလး ၁၂ ေယာက္ေလာက္မွာ ဘယ္လို ပံုစံမ်ဳိးေတြနဲ႔ မိဘေတြဆီ ျပန္ေရာက္ၾကလဲ ခင္ဗ်ာ။
“အဘ လုပ္သြားတာကေတာ့ ရရင္ သူတို႔ (အာဏာပိုင္) ေတြဆီကေန ျပန္ယူလာရတာေလ။ ကယ္လာရတဲ့ ကေလးက မ်ားတာကိုး။ ေရာက္ၿပီးမၾကာဘူး ၁ လ၊ ၂ လပဲ။ မႏွစ္က ေက်ာက္တံကား ၿမိဳ႕နယ္ ဖဒိုကၿမိဳ႕က ကေလးဆိုရင္ တပ္ထဲေရာက္ၿပီး သင္တန္းကလည္း ဆင္းၿပီးေရာ အခန္းအနားနဲ႔ ျပန္အပ္လိုက္တာ။ လူၾကီးစံုရာနဲ႔ အမ်ဳိးသမီးေရးရာတို႔ ဘာတို႔ အဲဒါေတြေရွ႕မွာ အပ္ေပးလိုက္တာ။ မိဘသြားျပန္ေခၚလာခဲ့ရတာေပါ့။ က်န္တဲ့ ကေလးေတြက်ေတာ့ အဘတို႔က တိုင္လို႔ တပ္က ဒီအတိုင္း ထုတ္ပစ္လိုက္လို႔ သူ႔ဟာသူ ေရာက္လာၾကတာမ်ားတယ္”
အဲဒီကေလး ၁၂ ေယာက္ေလာက္ထဲမွာ အသက္အငယ္ဆံုးက ဘယ္ေလာက္၊ အၾကီးဆံုးက ဘယ္ေလာက္ ရွိပါသလဲဗ်ာ။
“အသက္အငယ္ဆံုးက ၁၄ ႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ေပါ့။ အၾကီးဆံုးက ၁၇ ႏွစ္၊ ဒီေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္”
အဲဒီကေလးေတြ၊ ၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ မိဘေတြက ဘယ္လိုမ်ဳိး စီးပြားေရးလုပ္ေတြ လုပ္ကိုင္ၾကတာလဲ ခင္ဗ်ာ။
“လယ္သမားနဲ႔ ဆင္းရဲသား သားသမီးေတြ မ်ားတယ္။ အားလံုးက ခ်ာလည္ခ်ာလည္နဲ႔ မလိုက္ႏိုင္ၾကတဲ့၊ မိဘဆီကေန တခ်ဳိ႕ကလည္း စိတ္ဆိုးလို႔ မိဘဆူလို႔ ထြက္သြားတာေတြ။ အိမ္ကေန ေစ်းဝယ္ခိုင္းရင္းနဲ႔ ဘူတာတို႔၊ ကားဂိတ္တို႔၊ ႐ုပ္ရွင္႐ုံတို႔မွာ ပါသြားၾကတာ။ သူတို႔ကို လွည့္ဖ်ားၿပီးေတာ့၊ ေနာက္ အတင္းအက်ပ္ေပါ့။ ဖမ္းမယ္၊ အခ်ဳပ္ထဲထည့္မယ္ ဘာညာေပါ့ ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး ေခၚသြားတာေတြ မ်ားတယ္ေပါ့”
ျမန္မာႏိုင္ငံက အရြယ္မေရာက္ေသးသူကို ကေလးစစ္သားအျဖစ္ တာဝန္မေပးဘူးဆိုၿပီး ကုလသမဂၢ သေဘာတူညီခ်က္ကို လက္မွတ္ထိုးထားတာ ရွိတယ္ မွတ္လား။
“ILO ႐ုံးနဲ႔လည္း ထိုးထားတာရွိတယ္။ ၃ ႏွစ္ေလာက္ ရွိသြားၿပီ။ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႔မွာေရာ ကေလးစစ္သားအျဖစ္ မခိုင္းပါဘူးဆိုတာ ကတိအၾကိမ္ၾကိမ္ ထိုးထားတာပဲေလ။ ဒါေပမယ့္ ေဖာက္ဖ်က္ေနတာပဲ”
ဘာေၾကာင့္ ကေလးစစ္သားေတြကို ခိုင္းေနတယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
“အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ဒီလို။ ျမန္မာျပည္မွာ ဗိုလ္လုပ္မယ့္လူပဲ မ်ားတယ္။ တပ္ရင္းတရင္းကလည္း တပ္ရင္းသာ အမည္ခံတယ္ ၂ဝဝ ျပည့္တာ မဟုတ္ဘူး။ အိုနာက်ဳိးကန္းနဲ႔။ စစ္တပ္ထဲမွာ ႏွစ္ျပည့္လို႔ ပင္စင္သမားသာရတယ္။ က်န္တဲ့လူကိုက ထြက္ခြင့္ မေပးဘူး က်ပ္တည္းထားတယ္။ အဲဒီၾကားထဲမွာ သူတို႔က ထြက္ခ်င္လို႔ရွိရင္ ႐ိုး႐ိုးရဲေဘာ္ဆိုရင္ စစ္သားအသစ္ ၂ ေယာက္ ရွာေပးရမယ္။ တပ္ၾကပ္ၾကီးဆိုရင္ ၃ ေယာက္ ရွာေပးရတယ္။ တခါတေလလည္း ၄ ေယာက္ ရွာေပးရတယ္။ ရွိေနတဲ့ ငယ္သားေတြကလည္း စိတ္ပ်က္ေနၿပီးေတာ့ အဘတို႔နဲ႔ အၿမဲေတြ႔တာေတြရွိတယ္ေလ။ ဒါေပမယ့္ ထြက္ေျပးရင္ ေထာင္က်တယ္။ သူတို႔ ထြက္ခ်င္တဲ့အတြက္ သူမ်ားကို အသစ္ထပ္စုရတာ။ မရက္စက္ခ်င္ဘဲနဲ႔လည္း ရက္စက္ရတာရွိတယ္”
စစ္တပ္က ထြက္ခ်င္တဲ့ အရာရွိေတြက်ေတာ့ေရာ ဘယ္လိုလုပ္လဲ ခင္ဗ်ာ။
“တခါတေလက်ေတာ့ ဗိုလ္ေတြကလည္း ထြက္ခ်င္တယ္။ ဗိုလ္ေတြက်ေတာ့ သိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး တပည့္ေတြကို ေငြေပးေတာ့ သူတို႔က မရရေအာင္ စုေပးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗိုလ္ေတြက ေျပလည္သြား၊ ေထာသြားၾကေတာ့ ထြက္ခ်င္တာ။ ေနာက္ တပ္ကလည္း က်ပ္တဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ေနေတာ့ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔က ပိုက္ဆံ သိန္းနဲ႔ခ်ီ ေပးၿပီးေတာ့ တပည့္ေတြကိုခိုင္း၊ တပည့္ေတြကလည္း ေငြမက္ေတာ့၊ ငတ္ျပတ္ေနေတာ့ အဲဒီေတာ့ စစ္သားကို လိုက္ၿပီးေတာ့ စုေဆာင္းေပးေပါ့။ တခ်ဳိ႕ကိုေတာ့ ခြင့္ေလးေတြနဲ႔ ေပးျပန္၊ တပ္ထဲက ခြင့္ေတာင္မွ မေပးတဲ့ ဘဝျဖစ္ေနေတာ့၊ ရြာေပးျပန္ၿပီး ခြင့္ေပး၊ ခြင့္ယူတဲ့အတြက္ ရဲေဘာ္ ဘယ္ႏွေယာက္ ရေအာင္ယူခဲ့ဆိုၿပီး အတင္းအက်ပ္ ခိုင္းေနတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေနတာကိုး”
ကေလးေတြကို အရြယ္မေရာက္ခင္ စစ္သားထဲ သြင္းတယ္ဆိုတာဟာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တာလို႔ ေျပာလို႔ရမလား ခင္ဗ်ာ။
“လူ႔အခြင့္အေရးအရ ဆိုရင္ေတာ့ ပက္ပက္စက္စက္ ခ်ဳိးေဖာက္တာပဲေလ။ သားသမီးခ်င္း ကိုယ္ခ်င္းမစာတာ။ ေက်ာင္းေနရမယ့္ အရြယ္ေတြ။ သူတို႔ဘဝ ေကာင္းစားေရးအတြက္ ကေလးေတြကို ေသရြာပို႔လိုက္တဲ့ သေဘာပါပဲ”
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အေနအထားက တျခား ဘယ္လိုမ်ဳိး လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္တာမ်ဳိးေတြ ရွိေနေသးလဲ ခင္ဗ်ာ။
“လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ကေတာ့ ခ်ဳိးေဖာက္တာက ဗမာျပည္မွာက တၿပံဳၾကီးပဲ။ ေျပာဆိုလို႔ မတတ္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ေနတယ္။ ေနရာတိုင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တယ္။ ရာထူးရွိတယ္၊ အာဏာရွိမယ္၊ ေငြရွိမယ္ဆိုရင္ ၾကိဳက္တာ လုပ္လို႔ရတဲ့ ေခတ္ျဖစ္သြားၿပီေလ”
ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ အေနနဲ႔ကေရာ သူတို႔မွာ အခြင့္အေရးေတြ ရွိတယ္ဆိုတာကို ဘယ္ေလာက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ နားလည္ထားတယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
“ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ နားလည္ထားတာက ဒီမွာက ႏိုင္ငံျခား သတင္းဌာနေတြကိုလည္း နားေထာင္တာ ရွိသလို၊ အတိုက္အခံ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကေရာ၊ ေနာက္ ဒီနအဖ အစိုးရက သင္ေပးလိုက္လို႔ အလုိလိုကို နားလည္ေနတာ မတရားဘူးဆိုတဲ့၊ ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္နဲ႔ တြက္ရင္ မတရားတဲ့အပိုင္းက ၉၉ ဒႆမ ၉ ေလာက္ ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ လူ႔အခြင့္အေရး ဆံုးရႈံးေနတယ္ ဆိုတာ နအဖ သင္ေပးလို႔ပဲ တတ္သြားတာပဲ။ အခြင့္အေရးရွိတယ္ဆိုတာ လူတိုင္းက သိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေၾကာက္တရားက ပိေနတယ္။ အလကားေနရင္း သူတို႔ (အာဏာပိုင္) ေတြက အမိန္႔အာဏာရွိသလို ေထာင္ခ်တယ္။ သူတို႔ကို နည္းနည္းေလးမွ မ်က္ေစာင္းထိုး မၾကည့္ရဲေလာက္ေအာင္ ဥပေဒနဲ႔ တင္းက်ပ္ၿပီးေတာ့ နည္းအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ထားတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ ဘုန္းၾကီးေတြ ေက်ာင္းသားေတြေတာင္ ပစ္သတ္ထားတယ္ဆိုေတာ့ မခံႏိုင္ဘူး။ မခံႏိုင္တာကို ရင္ထဲမွာ ၾကိတ္ေနၾကတဲ့ သေဘာပဲ၊ အခြင့္အေရးမရေသးလို႔၊ အခြင့္အေရးကို ေစာင့္ေနတဲ့ သေဘာပဲ”
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိ တရားေရးမ႑ိဳင္ အေျခအေနကိုေရာ ဘယ္လို သံုးသပ္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
“ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္ကေတာ့ သံုးမရေအာင္ အေျခအေနမ်ဳိး။ ရာဇပလႅင္ေပၚ ေခြးတက္တဲ့ အဆင့္မ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ နားမလည္တဲ့ တရားသူၾကီးေတြ ျဖစ္ေနတယ္”
တရားသူၾကီးေတြကေရာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ႏိုင္တဲ့ အေနအထားေရာ ရွိလား ခင္ဗ်ာ။
“ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အမႈ၊ ေနာက္တခါ ၿမိဳ႕နယ္အာဏာပိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့အမႈ၊ စစ္တပ္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အမႈဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ ကိုယ္ပိုင္ ဆံုးျဖတ္ခြင့္မရွိဘူး။ ေနာက္ကြယ္က ညႊန္ၾကားတာကို ခံရတယ္။ သာမန္အမႈက်ေတာ့ တရားသူၾကီးေတြက စာရိတၱမ႑ိဳင္ ပ်က္ျပားေနတဲ့အတြက္ ေငြေပးတဲ့လူ ႏိုင္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနတယ္။ အမွန္တရားဆိုတာ ျမန္မာျပည္တရား႐ုံးမွာ ရွာေဖြလို႔က အမႈတရာ တမႈ ေပၚေပါက္ခဲတယ္ေလ”
အဲဒီလို တရားေရးမ႑ိဳင္ ပ်က္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံတခုမွာ ဘယ္လိုမ်ဳိး အေျခအေနေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလဲ ခင္ဗ်ာ။
“လူေတြ စာရိတၱပ်က္သြားၿပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ မိန္းကေလးေတြက လမ္းေပၚေရာက္ကုန္ၿပီေလ။ စီးပြားေရးေတြ မေျပလည္၊ မေကာင္းတဲ့ မိန္းကေလးေတြျဖစ္။ ပ်က္စီးၿပီးေတာ့ သံုးမရတဲ့ဘဝေတြ၊ ကေလးေတြက မိဘအသိုင္းအဝိုင္းေတြသာ ရွိတယ္။ ဘာမွ စီးပြားရွာေဖြစားေသာက္ခြင့္ မရွိ။ မိဘေတြကလည္း မေျပလည္။ ခါတိုင္းတုန္းက ဖေအလုပ္စာကို မိသားစု ၆ ဦး၊ ၇ ဦး ဝိုင္းစားလို႔ ရတယ္။ အခုဟာက ၁ဝ ေယာက္ရွိရင္ ၁ဝ ေယာက္လံုး လုပ္ရတယ္။ ပညာေရးေတြ ေနာက္က်ကုန္ၿပီ။ စာရိတၱေတြ ပ်က္ျပားကုန္တယ္။ ေငြေၾကးမျပည့္စံုတဲ့ အခါက်ေတာ့ သူခိုးၾကမ္းပိုးေတြ ျဖစ္ကုန္ၿပီ။ ဒါေတြဟာ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ ပ်က္စီးလို႔လည္း ျဖစ္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ထားတဲ့လူရဲ႕ ညံ့ဖ်င္းမႈတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပ်က္ေနၿပီ၊ တရားစီရင္ေရးလည္း ပ်က္ေနၿပီဆိုေတာ့ က်န္တာ ဘယ္ေနရာ သံုးစရာ ရွိေတာ့လို႔လဲ”
လူေတြ အားကိုးေလာက္တဲ့ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္၊ တရားေရးစနစ္ဆိုတာ ဘယ္လိုပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္သင့္တယ္လို႔ ယူဆလဲ ခင္ဗ်ာ။
“ေကာင္းမြန္တဲ့ တရားစီရင္ေရးမ႑ိဳင္ဆိုတာက၊ တရားသူၾကီးဆိုတာက ႏိုင္ငံေတာ္အလံေအာက္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယ္စားေလ။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စီရင္ပိုင္ခြင့္ကို တရားသူၾကီးကို ေပးထားတာ။ သူက (တရားသူၾကီးက) ႐ိုးသားရမယ္၊ ျဖဴစင္ရမယ္၊ အေတြးအေခၚ ျပည့္စံုတဲ့ လူတေယာက္ ျဖစ္ရမယ္။ သူက အေတြးအေခၚလည္း မရွိဘူး၊ စာရိတၱကလည္း မေကာင္းတဲ့လူမ်ဳိး၊ ကိုယ္ခ်င္းမစာတတ္တဲ့ တရားသူၾကီးမ်ဳိးကေတာ့ တရားခြင္ေပၚမွာ လံုးဝထိုင္ဖို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ တရားသူၾကီးမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္”
0 ေယာက္ရဲ႕ထင္ျမင္ခ်က္:
Post a Comment